Bilinmeyen Şair Şevket Bilalî ve Tek Divanı Gün Yüzüne Çıktı
Bayburt Tarih-Kültür ve Edebiyat Derneği’nin (BAYDER) geleneksel haftalık Kültür Sohbetleri programında bu hafta, Bayburt edebiyatının keşfedilmeyi bekleyen isimlerinden “Şevket Bilalî ve Divanı” konusu ele alındı. Tarih bölümü mezunu Önder Eryılmaz, gerçekleştirdiği sunumda, Bayburtlu şairin hayatına ve edebi mirasına dair önemli detayları paylaştı.
Bilinmeyen Şairin Tek Eseri: Prof. Dr. Köksal’ın Kütüphanesinde Bulundu
Şair hakkında neredeyse hiçbir bilgi bulunmadığını belirten Önder Eryılmaz, Bayburtlu Şevket Bilalî’nin bugüne ulaşan tek divanının, Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal’ın şahsi yazma eserler kütüphanesinde bulunduğunu açıkladı. Eryılmaz, bu önemli eserin, Kadriye Alagöz Hocaoğlu’nun titiz çalışmasıyla 2024 yılında basılarak edebiyat dünyasına kazandırıldığını söyledi.
“Bayburt’u Hiç Görmemiş Bir Ailenin Çocuğu Olabilir”
Şairin gerçek isminin Şevket Ahmed olduğunu aktaran Eryılmaz, Bayburt’la olan bağını ise divanın künye sayfasındaki ifadelere dayandırdı:
“Gerçek ismi Şevket Ahmed’dir. Şevket Bilalî’nin divanının künye sayfasında ‘Hasan Visali Efendi Hazretleri’nin aşık-ı divanelerinden Bayburdî Şevket kemterlerinin zuhurat-ı maneviyesidir.’ ifadelerinden onun Bayburtlu olduğunu anlıyoruz. Lakin divanında Bayburt’a dair hiçbir ayrıntıya rastlayamıyoruz.”
Bu durumun, şairin 93 Harbi sonrasındaki muhacirlik döneminde göç ederek geriye dönemeyen ve Bayburt’u hiç görmemiş bir ailenin çocuğu olabileceği düşüncesini beraberinde getirdiğini belirtti.
Yüzbaşı Rütbeli Nakşibendi Müridi
Şevket Bilalî’nin edinilen bilgilere göre Şeyh Hasan Visali Hazretleri’ne bağlı bir Nakşibendi müridi olduğunu dile getiren Eryılmaz, şairin aynı zamanda yüzbaşı rütbesiyle bir telgrafhanede çalıştığı bilgisini de paylaştı.
Tam Bir Gazel Şairi: Niyazi Mısrî Etkisi
Şairin edebi kimliğini mercek altına alan Eryılmaz, şu ifadeleri kullandı:
- “Bilalî, tam bir ‘Gazel Şairi’. Divanındaki 186 şiirden 171’i gazel türünde.”
- Şiirlerinde Allah aşkı, Peygamber sevgisi, tasavvuf ve mürşidine olan derin muhabbeti işlemiştir.
- Aruz veznini kullanan şairin, divanındaki üslup ve tema seçimleriyle Niyazi Mısrî’den etkilendiği açıkça görülmektedir.
1901’den Sonrası Tamamen Sır Perdesi
Eryılmaz, Şevket Bilalî’nin divanını 1901 yılında tamamladığını, ancak bu tarihten sonraki yaşamı, ailesi, nerede ve ne zaman vefat ettiği gibi kritik soruların halen cevapsız kaldığını söyledi.
Önder Eryılmaz, sunumunu bitirirken, Malasalı Muhibbi ve Müftüzade Mustafa Hayati gibi keşfedilmeyi bekleyen diğer Bayburtlu şairlerin de eserlerinin gün yüzüne çıkarılması temennisinde bulunarak, Şevket Bilalî’nin bir gazelini okudu.
Program sonunda BAYDER Başkanı Fatih Dündar, Önder Eryılmaz’a sunumları için teşekkür ederek teşekkür belgesi takdim etti. Her hafta Cuma günleri düzenlenen Kültür Sohbetleri, şiir sunumları, İmdat Sancar ve Uğur Dündar’ın sahne sunumları ve koro türküleriyle devam etti.
