Bayburt Coğrafi Yapı

Bayburt ili 40 derece 37 dakika Kuzey Enlemi ile 40 derece 45 dakika Doğu boylamı, 39 derece 52 dakika Güney enlemi ile 39 derece 37 dakika ban boylamları arasında yer alır. Doğusunda Erzurum. batısında Gümüşhane, kuzeyinde Trabzon ve Rize, güneyinde Erzincan illeri ile çevrili Anadolu’nun kuzey doğusunda Çoruh Nehri kenarında ve denizden 1550 m. yükseklikte kurulmuş 3652 km2 yüzölçümlü bir ildir.

Bayburt ve çevresi yeryüzü şekilleri bakımından genel olarak üç bölümden oluşmaktadır. Birincisi; ‘Sahanın batı yarısını oluşturan Bayburt ovası. ikincisi ise akarsuların oluşturduğu vadiler ve üçüncüsünü de; yörenin etrafını çevreleyen ve doğu yarısında yer tutan dağlık alanlardır.

Yaklaşık olarak 900 km2 ‘yi bulan Bayburt ovası, esas itibariyle dört bölümden oluşmaktadır. Güneydoğu bölümünü oluşturan Keçevi düzü 1600­-1750 metreler arasında yer tutar, batı kesiminde yer alan Monnuş düzlüğü 1550-­1600 metreler arasındadır. Üçüncü bölümü oluşturan Aydıntepe ovası, kuzeyde yer alır. Bu ovanın yükseltisi 1450-1550 metreler arasındadır. Dördüncüsü ise, kuzeydoğuda, Değirmencik suyu ile Çoruh nehrinin birleştiği kesimde, Bayburt şehrinin kuzeyinde yer alan Düzeker ovasıdır. Yüzölçümü bakımından az olan bu ovanın uzunluğu 35 km, genişliği 10 km’yi geçmez, yükseltisi ise diğer üç ovadan az olup, 1400-1500 metreler arasındadır. Bu ova ve düzlüklerin kuzey ve güneyinde yer alan birikinti yelpazeleri üzerinde yerleşme merkezleri ve bilhassa köyler kurulmuştur.

Dağlık alanlar saha yüzölçümünün % 45’ini oluşturmaktadır. Bayburt Ovası’nın etrafında sahanın doğu yarısında dağlık alanlar yer almakta ve ovanın kuzeyinde ve güneyinde yüksek sıradağlar bulunmamaktadır. Güneyde yer alan dağların başlıcaları; batıdan doğuya doğru, Pulur (2300 m), Otlukbeli (2520 m), Saruhan (2400 m), Çoşan(2963 m), Kop (2600 m) ve Çavuş kıran (2850 m) dağlarıdır. Sahanın kuzey kesimindeki dağlar, batıdan doğuya doğru. Zülfe (2750 m), Kemer (2856m), Soğanlı (2750 m), Haldizen (3000 m), Kırklar (3350 m) dağlarıdır. Çoruh nehrinin çizmiş olduğu yayın orta bölümünde oluşan sahanın doğu kesiminde, nispeten yüksek tepeler (2250-250Om) yer almaktadır. Kaledere tepesi (2500 m), Ziyaret tepesi (2400 m) gibi.

İlimiz, Coğrafi konumuyla, ülke genelinde fazlaca yaylaya sahip illerinden biridir. Yaylalarımız genel olarak Kop ve Soğanlı dağlarında bulunmaktadır, Bunlardan bazıları Aydıntepe, Akbulut, Cumavank Otlukbeli. Yazyurdu, Yoncalı. Tohnovi, çavdar, Somarova, Karakaya, Menge, Seydiyakup, Kavlatan, Akkoyun Solkan, Gümüşdamla, Yaylapınar, Üzengili, Kuşmer, Gökçedere, Dumlu, Günbuldu, Şur, Irmak, Eser, Çukur, Ardıçgöze, Armutlu, Göloba, Çençül ve Kop yaylaları.

Bayburt ve ülkemizin en önemli su kaynaklarından biri olan Çoruh nehri, kaynağını Mescit dağlarından 3239m. alarak il sınırlarına güney doğudan girmektedir. Nehrin oluşması esnasında Masat vadisinden gelen ana kaynak ile Kop dağlarının eteklerinden gelen kop suyu maden bucağında birleşir. İlimiz gölleri genelde krater gölleri olup, Soğanlı Dağları üzerinde yer almaktadır. Bunlardan bazıları Haldizen (Balıklı Göl), Göloba (Atlı Göl) V.s

Bayburt’ta doğu Karadeniz iklimi ile doğu Anadolu iklimi arasında, karasal özellikleri ağır basan bir geçiş iklimi hüküm sürmektedir. Bu nedenle yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve yağışlı geçmektedir. Ancak, gerek ortalama yüksekliğin azlığı, gerekse vadiler sisteminin oluşturduğu “Mikroklima” sayesinde Doğu Anadolu’ya göre iklim yumuşaktır. Yaz günleri genellikle Mayıs­-Eylül ayları arasında kendini göstermektedir. Bayburt’ta yağışlı günler 102, ortalama yağış 433,4 mm dir. En yüksek sıcaklık 36,2 C (20.07.1962) ve en düşük sıcaklık -26,2 C (29.l.l964), ortalama ısı ise 7,0 C derecedir.

Bitki örtüsü açısından çeşitlilik göstermesine rağmen, zengin değildir. İl arazisinin % 27si ekilebilir arazi, % 2’si çayır, % 3’ü Orman, % 49’u Mera ve yayla, % 19’u ise kayalık ve bozlardır.

Çok eski yıllarda çamlık olduğu bilinen bu yörede, bilinçsiz kesim, yangın ve teknolojik hareketler sonun da bu gün orman yok denecek kadar azdır. Çoruh vadisi bölümlerinde meşenin hakim olduğu dağınık ağaç toplulukları mevcuttur. Yer yer kızıl çam, ardıç, gürgen, yabani armut (ahlat) ve bodur dağ kavaklarına rastlanmaktadır. Su kaynakları boyunca kavak ve söğüt ağacı varlığı da önemli yer tutmaktadır. Son yıllarda ağaçlandırma çalışmalarına hız verilmiş olup, bu çalışmalara katkı sağlayan Bayburt Orman Fidanlık Müdürlüğü 1948 yılında Ağaçlandırma ve Fidanlık Şefliği, 1964 Yılından itibaren de fidanlık sahası genişletilerek “Orman Fidanlık Müdürlüğü” olarak faaliyetlerini devam ettirmektedir. 535.780 m2’lik fidanlık alanına sahip olan Müdürlükte üretilen ağaç çeşitleri: Çıplak köklü, tüplü ve tenekede sarıçam, Y. Karakavak, Y.Akasya, A.Akçaağaç, Dağ Akçaağaç’ı, İğde, Dişbudak, Kuşburnu, Meşe, Ceviz, S. Söğüt ve Huş türleridir.

Bayburt Valiliğince 1995 Yılında projelendirilerek uygulamaya konulan Aslan dağı Vilayet Ormanı ağaçlandırma sahasında; 6921 hektar alan kamulaştırılarak 1996, 1997, 1998 yıllarında toplam .438 adet Sarıçam, Akasya, Aylantus,S.Söğüt, N.Söğüt, Süs ağacı, Akçaağaç, Y.Akasya türlerinde ağaçlar dikilmiş, halen 12.000 Hektarlık projenin çalışmaları devam etmektedir. Eski bir ormanlık olan alanın korumaya alınmasıyla bölgede çok fazla sayıda Kuşburnu ve Ardıç fidesi filizlenmiştir.